เป็นครั้งแรกที่ผู้นำสหรัฐอเมริกา ประธานาธิบดีบารัค โอบามา มาเยือนไทยอย่างเป็นทางการภายหลังชนะการเลือกตั้งเป็นสมัยที่ 2 เมื่อวันที่ 18 พฤศจิกายนที่ผ่านมา ในฐานะแขกของรัฐบาลนางสาวยิ่งลักษณ์ ชินวัตร 

ในห้วงเวลาที่อาเซียนกำลังเป็นภูมิภาคที่หอมหวานยิ่งนัก ซึ่งหลังจากผู้นำสหรัฐมาเยือนแล้ว ยังมีผู้นำจีนที่รอจ่อคิวมาเยือนไทยอีก แทบทุกอิริยาบถของนายบารัค โอบามา ไม่ว่าจะขยับไปตรงไหน จึงเป็นที่จับจ้อง

เมื่อพญาอินทรีร้องขอทัวร์วัดโพธิ์ สายตาทุกคู่จึงพุ่งเป้าไปที่ผู้จะมาทำหน้าที่มัคคุเทศก์นำชมให้กับประธานาธิบดีสหรัฐ และรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศแห่งสหรัฐ นางฮิลลารี คลินตัน

"พระสุธีธรรมานุวัตร หรือ เจ้าคุณเทียบ คือผู้ที่ได้รับเกียรติให้ทำหน้าที่นี้

ไม่เพียงความคล่องแคล่ว เชี่ยวชาญการใช้ภาษาอังกฤษสื่อสาร เป็นตัวแทนคนไทยรับรองแขกบ้านแขกเมืองได้อย่างน่าชื่นชม ปฏิภาณที่โต้ตอบกับนางฮิลลารี คลินตัน ยังได้ใจคนไทยทั้งประเทศไปเต็มๆ 

"ตอนที่ฮิลลารี คลินตัน บอกว่าทางวัดได้ค่าผ่านประตูเยอะ น่าจะบริจาคให้กับมูลนิธิที่ประธานาธิบดีบารัค โอบามา ดูแล ตอนนั้นมันเป็นจังหวะ นี่ถ้าให้มาอีกรอบ อาจจะไม่เป็นอย่างนั้นก็ได้ เพราะระหว่างที่รอท่านประธานาธิบดี อาตมาได้คุยกับท่านฮิลลารีจนรู้สึกสนิทสนม และผ่อนคลาย จึงได้พูดออกไปเช่นนั้น คือเหตุการณ์มันพาไป" เจ้าคุณเทียบย้อนเรื่องให้ฟังอย่างอารมณ์ดี

เพียงไม่กี่นาทีของการแพร่ภาพการนำประธานาธิบดีสหรัฐชมวัดโพธิ์ ทำให้พระพระสุธีธรรมานุวัตร เป็นคนดังไปทั่วโลกชั่วข้ามคืน เพราะหลังจากนั้นมีสื่อจากต่างประเทศและสื่อไทย รายการโทรทัศน์-วิทยุ หนังสือพิมพ์ จองตัวสัมภาษณ์ เรียกว่าหัวบันไดไม่แห้ง

พระสุธีธรรมานุวัตร เกิดเมื่อวันที่ 27 เมษายน พ.ศ.2504 บรรพชาเป็นสามเณร ตั้งแต่อายุ 11 ปี ที่วัดกกม่วง อ.อู่ทอง จ.สุพรรณบุรี ให้หลัง 2 ปีได้เข้าศึกษาต่อทางพระพุทธศาสนา ที่วัดสองพี่น้อง จังหวัดเดียวกัน ได้ ปธ.7 จากนั้นเข้าอุปสมบทเป็นภิกษุสงฆ์ และอยู่ในความดูแลของหลวงเตี๋ย พระธรรมราชานุวัตร (กมล โกวิโท) อดีตผู้ช่วยเจ้าอาวาสวัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม กระทั่งสอบได้ ปธ.9

จากพระสงฆ์บ้านนอกธรรมดาๆ ที่ขยันหมั่นเพียร เล่าเรียนวิชา กระทั่งได้ทุนการศึกษาจากพระอุปัชฌาย์คือพระอุบาลีคุณูปมาจารย์ (ปัญญา ทิพย์มณฑา) อดีตเจ้าอาวาสวัดไร่ขิง ตำบลไร่ขิง อำเภอสามพราน จังหวัดนครปฐม ไปศึกษาต่อยังประเทศอินเดีย

ความที่ถูกปรามาสจากอาจารย์สตรีที่มีอายุอ่อยกว่าถึง 9 ปี ว่า ภาษาอังกฤษแย่มากๆ เกิดเป็นพลังที่จะเรียนรู้ภาษาอังกฤษกระทั่งเชี่ยวชาญ และสำเร็จการศึกษาขั้นสูงสุดของ มหาวิทยาลัยรัฐปูเณ่ รัฐมหาราษฏระ ประเทศอินเดีย 

ปัจจุบัน พระสุธีธรรมานุวัตร ผศ.ดร. (เทียบ สิริญาโณ) อายุ 51 พรรษา 30 เปรียญธรรม 9 ประโยค มหาบัณฑิต (บาลีและสันสกฤต) ดร.(บาลี) เป็นผู้ช่วยเจ้าอาวาสวัดพระเชตุพนวิมลมังคลารามราชวรวิหาร และคณบดีบัณฑิตวิทยาลัยมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

- ทราบว่าพระคุณเจ้าได้ไปศึกษาต่อที่ต่างประเทศ

อาตมาไปศึกษาต่อที่ประเทศอินเดีย ได้รับความกรุณาจากพระอุปัชฌาย์ คือพระอุบาลีคุณูปมาจารย์ อดีตเจ้าอาวาสวัดไร่ขิง และ "หลวงเตี่ย" พระเดชพระคุณพระธรรมราชานุวัตร อดีตเจ้าคณะภาค 14 หัวหน้าพระธรรมทูต สาย 2 และญาติโยมอุปถัมภ์ให้อาตมาได้ไปศึกษา 

ตอนแรกที่ไปถึงภาษาของอาตมาเป็นแบบงูๆ ปลาๆ ภาษาอังกฤษแย่มาก พูดแบบดำน้ำ ต้องไปเรียนภาษาอังกฤษกับอาจารย์ผู้หญิงอายุ 19 ปี เป็นแขกขาว ตอนนั้นอาตมาอายุย่าง 28 ปี เวลาอาจารย์สอนจะมีพ่อมานอนเฝ้าตลอดเวลา พอเรียนๆ ไปก็ถูกอาจารย์ชี้หน้า บอกว่ามาเรียนปริญญาโทแล้วภาษาอังกฤษยังแย่ขนาดนี้ ตั้งแต่นั้นก็เกิดวิริยะอุตสาหะ ต้องเรียนภาษาอังกฤษให้ดีให้ได้ 

- เรียนอยู่นานแค่ไหน 

8 ปี อ่านหนังสือภาษาอังกฤษเป็นหลายพันเล่ม และมีโอกาสได้ใช้ภาษาอังกฤษพอสมควร พอสำเร็จปริญญาเอก สาขาบาลี-สันสกฤต รัฐปูเณ่ รัฐมหาราษฏระ ประเทศอินเดียก็กลับมาทำงานที่ มจร.ซึ่งได้รับความกรุณาจากพระธรรมโกศาจารย์ (ศ.ดร.ประยูร ธมฺมจิตฺโต) เจ้าอาวาสวัดประยุรวงศาวาสวรวิหาร, อธิการบดีมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัยเริ่มจากเจ้าหน้าที่ประจำกองวิชาการ แล้วก็ได้รับแต่งตั้งมาจนเป็นคณบดีบัณฑิตวิทยาลัย สอนหลักสูตรภาษาอังกฤษนานาชาติ เลยทำให้ภาษาอังกฤษเราได้พัฒนา 

สำเนียงคงไม่ถึงกับเหมือนเขา แต่สื่อสารได้ในระดับหนึ่งที่ทำให้ประธานาธิบดีบารัค โอบามา กับฮิลลารี คลินตัน หัวเราะได้

- ทราบว่าพระคุณเจ้าได้ช่วยงานเวลามีงานวิสาขบูชาโลก

อาตมาไปเป็นฝ่ายประสานงาน เป็นพิธีกร รวมทั้งเวลาที่มีงานสัมมนาเป็นภาษาอังกฤษ ก็ได้เป็นพิธีกร เป็นความกรุณาของท่านอธิการบดี ให้พวกเราได้มีโอกาสแสดงออก คนเราถ้ามีความรู้ดี มีอะไรดีก็ตาม ถ้าไม่ได้ใช้ ไม่ได้แสดงออก ความรู้ก็อยู่ในวงจำกัด

ที่ มจร.ก็มีพระหลายท่านที่มีความรู้ความสามารถ เก่งกว่าอาตมามี แต่ไม่มีโอกาสแสดง ยกตัวอย่าง ท่านประธานาธิบดีบารัค โอบามา มาวัดพระเชตุพน พระวัดอื่นก็ไม่มีโอกาสได้นำชม 

- พูดถึงหลวงเตี่ย ได้เรียนรู้อะไรกับท่านบ้าง

หลวงเตี่ยเป็นภิกษุสงฆ์ที่มีมนุษยสัมพันธ์ดี และท่านเป็นคนที่รับแขก มองการณ์ไกล การที่วัดโพธิ์เก็บค่าเข้าชมก็เป็นความคิดของท่าน เพราะวัดโพธิ์เมื่อก่อนเป็นวัดจน จะซ่อม เราก็ตั้งมูลนิธิทุนพระพุทธยอดฟ้า แล้วก็เริ่มเก็บค่าผ่านประตู ครั้งแรกโดยจัดงานสงกรานต์รายได้ซ่อมสร้าง แต่ก็ไม่ได้กี่สตางค์ แต่หลวงเตี่ยท่านเป็นพระวิสัยทัศน์ไกล ท่านไปต่างประเทศไปอะไร เห็นว่าไปต่างประเทศยังต้องเสียค่าเข้าชม ท่านก็ได้แนวคิดนั้นมา 

- หลวงเตี่ยพูดภาษาอังกฤษได้ดี

ถ้าระดับสื่อสารไม่ได้คิดอย่างนั้น ตอนท่านไปต่างประเทศเป็นเจ้าอาวาส ท่านอายุ 50 กว่าแล้ว อยู่ในสังคม คือประเทศอเมริกาไม่ต้องพูดภาษาอังกฤษหรอก เหมือนกับอยู่เมืองไทย ภาษาลาว ภาษาเขมร เพราะผู้อพยพเยอะ

- รู้สึกอย่างไรบ้างกับการที่ได้ทำหน้าที่ตรงนี้

อาตมาในฐานะเป็นส่วนหนึ่งของวัดนี้ เมื่อสิ่งไหนที่สามารถทำให้วัดได้ เราเป็นผู้อาศัยเราต้องทำ เมื่อคนระดับโลกมา และคนของวัดนำชมได้โดยไม่ต้องยืมจมูกคนอื่นหายใจ บางท่านยังมีอคติกับพระว่าพูดภาษาอังกฤษไม่ได้ ไม่สามารถสื่อสารอะไรได้ ในภาพรวมพระสงฆ์ของเราสามารถนำแขกบ้านแขกเมืองได้ ก็ถือว่าวัด "ได้" เมื่อวัดได้ อาตมากับพระในวัดก็ได้ด้วย ในทางตรงกันข้ามถ้าวัดตอนรับไม่ได้ พระในวัดก็เสียชื่อเสียงด้วย ถือว่าเป็นความภูมิใจที่มีคนระดับโลกมาชม

- ได้รับเลือกมาทำหน้าที่เป็นมัคคุเทศก์กิตติมศักดิ์ให้กับผู้นำสหรัฐนำชมวัดโพธิ์ได้อย่างไร 

เป็นเพราะได้รับการมอบหมายจากพระอุดรคณารักษ์ ผู้ช่วยเจ้าอาวาสวัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม ซึ่งในช่วงวันที่ 18 พฤศจิกายนท่านไม่อยู่ต้องไปปฏิบัติกิจในต่างประเทศ ในฐานะท่านเป็นเลขานุการวัดโพธิ์ ท่านก็เลือกอาตมาเป็นคนพานายบารัค โอบามา ชมวัด โดยกำหนดจุดที่จะพาชมทั้งหมด 4 จุด คือ พระอุโบสถ ที่ประดิษฐานพระพุทธเทวปฏิมากร, พระวิหารพระพุทธไสยาสน์, พระมหาเจดีย์สี่รัชกาล และเขามอที่ตั้งรูปปั้นฤๅษีดัดตน 

ทั้ง 4 จุดที่ บารัค โอบามา มีกำหนดการเข้าชมภายในวัดนั้น ล้วนแล้วแต่มีความสำคัญและความงดงาม รวมทั้งมีคุณค่าทางประวัติศาสตร์เป็นอย่างยิ่ง โดยเฉพาะพระวิหารพระพุทธไสยาสน์ ที่นอกจากจะเป็นที่ประดิษฐานพระพุทธไสยาสน์องค์ใหญ่ที่สุดในประเทศไทยแล้ว ยังมีภาพจิตรกรรมฝาผนังที่มีความงดงาม พระมหาเจดีย์สี่รัชกาล ก็เป็นกลุ่มเจดีย์ที่มีความงดงามเป็นสถาปัตยกรรมไทยประยุกต์แบบจีน ประดับด้วยกระเบื้องเคลือบ เครื่องถ้วยหลากสี มีตุ๊กตาหินจีนประตูละคู่ พระมหาเจดีย์แต่ละองค์เป็นเจดีย์ย่อไม้สิบสองสูงถึง 42 เมตร

- เป็นผู้นำชมประธานาธิบดีสหรัฐต้องถูกตรวจค้นจากหน่วยรักษาความปลอดภัยด้วยหรือเปล่า

ตอนแรกจะต้องได้รับการตรวจสอบอย่างเข้มจากหน่วยรักษาความปลอดภัย แต่ตอนหลังมีการประสานงานอย่างไรไม่ทราบ พอทราบว่าอาตมาจะต้องเป็นพระที่นำนายบารัค โอบามา ชมวัด ก็ไม่ต้องถูกตรวจค้นเลย เจ้าหน้าที่ทางสถาทูตที่เป็นคนไทยคงบอกสถานะของความเป็นพระว่าพระสงฆ์ไทยไม่ยุ่งเกี่ยวทางโลก ส่วนพระรูปอื่นที่ไปกับอาตมาอีกรูปก็ไม่ได้การตรวจสอบเช่นกัน 

- มองนายบารัค โอบามา ว่าเดินทางมาครั้งนี้มีความรู้เรื่องประเทศของเรามากน้อยแค่ไหน 

คิดว่านายบารัค โอบามา เหมือนกับชาวต่างชาติทั่วไปว่ามาประเทศไทยแล้วสถานที่สำคัญจะต้องไปที่ไหน ก็เหมือนกับเราไปดูสถานที่สำคัญในต่างประเทศ อย่าลืมว่าท่านเป็นนักการเมือง

- การมาของนายบารัค โอบามา ประเทศไทย ทางวัดได้อะไรจากการมาครั้งนี้

มองในแง่ระดับชาติก่อน ว่าท่านไม่เคยทัวร์เอเชีย และท่านเองได้เป็นประธานาธิบดีเป็นสมัยที่สอง ซึ่งท่านเลือกมาประเทศไทยเป็นแห่งแรก ก่อนเดินทางต่อไปประเทศอื่น ก็ถือว่านายบารัค โอบามา เป็นเบอร์หนึ่งของโลก 

การมาครั้งนี้ของท่านถือว่าให้เกียรติกับประเทศไทยและวัดเป็นอย่างมาก 

ท่านบารัค โอบามา เป็นชาวคริสต์ มาประเทศไทยยังนึกถึงพระพุทธศาสนา เพราะพระพุทธศาสนา เป็นรากฐานของวัฒนธรรมไทย หลังจากมาวัดท่านไปเข้าเฝ้าฯพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่ หลังเข้าเฝ้าฯเสร็จ และเดินทางไปพบกับนางยิ่งลักษณ์ ชินวัตร นายกรัฐมนตรี ตอนแรกอาตมาไม่ได้คิด พอมีคนโทร.มาถามเรื่องนี่ก็เลยคิดขึ้นมาได้ว่าท่านประธานาธิบดี มีจิตวิทยาสูง 

- ช่วงนี้ประเทศไทยกำลังเตรียมตัวรับเออีซี ในฐานะที่เป็นคณบดีมีการปรับหลักสูตรการเรียนการสอนสำหรับพระสงฆ์

ที่ มจร.มีการปรับปรุงหลักสูตรทุก 5 ปีเป็นปกติอยู่แล้ว ในระดับปริญญาตรีก็มีสอนภาษากัมพูชา ลาว พม่า และเวียดนาม และมีการสอนประพุทธศาสนาในเอเชียด้วย ก่อนหน้านี้อาตมาเป็นคณบดีคณะพุทธศาสตร์ ก็รับผิดชอบวิชาด้านพุทธศาสตร์ 

แต่ในระดับปริญญาโท ปริญญาเอก ที่สอนเกี่ยวกับเพื่อนบ้านโดยตรงไม่มี เพราะถือว่าเรียนวิชาพื้นฐานจากปริญญาตรีมาแล้ว แต่ในอนาคตทาง มจร.ก็จะมีพระจากประเทศ สปป.ลาว เขมร มาเรียนมากขึ้น โดยเฉพาะปริญญา โท-เอก อาตมามองว่า น่าจะมีวิชาเกี่ยวกับประวัติพุทธศาสนาในระดับชั้นสูง อาจจะต้องให้ทำวิจัยร่วมกัน ระหว่างพระสงฆ์ที่มีศีล 227 เท่ากัน ว่าเราทั้งสองประเทศจะเรียนรู้ร่วมกันอย่างไร

ในอนาคตทาง มจร.ก็จะมีพระจากประเทศ สปป.ลาว เขมร มาเรียนมากขึ้น โดยเฉพาะปริญญาโท-เอก น่าจะต้องมีวิชาประวัติศาสตร์ พระพุทธศาสนา ในเอเชียอาคเนย์ ในอนาคตทาง มจร.ก็จะมีพระจากประเทศ สปป.ลาว เขมร มาเรียนมากขึ้น โดยเฉพาะปริญญาโท-เอก น่าจะต้องมีวิชาประวัติศาสตร์ พระพุทธศาสนา ในเอเชียอาคเนย์ ตอนนี้แน่นอนทางเขมร พม่า ก็ต้องเรียนภาษา และจะเกิดการแลกเปลี่ยนระหว่างนักศึกษา และนักศึกษาของไทยที่จะส่งไปแลกเปลี่ยน เพื่อได้เรียนรู้และพูดภาษาของเพื่อนบ้านได้ 

ขณะเดียวกันนักศึกษา เขมร ลาว พม่า เวียดนาม ก็ต้องพูดภาษาไทยได้ ก็คือมีการเรียนรู้ระหว่างนักศึกษาด้วยกัน ปัจจุบันเราใช้ภาษาอังกฤษเป็นสื่อกลาง ถามว่ามีประโยชน์หรือไม่ก็มีประโยชน์ในแง่หนึ่ง แต่อย่าลืม นักศึกษาในอาเซียนมาภาษาของตัวเองอยู่แล้ว นักศึกษาเหล่านี้ก็จะมีข้อจำกัดในการใช้ภาษาอังกฤษ 

แล้วจะทำอย่างไรมีอยู่ทางเดียว ก็คือต้องเรียนภาษาของแต่ละประเทศในอาเซียน จะทำให้สามารถติดต่อประสานงานได้สะดวกยิ่งขึ้น 

- จีนก็อยู่ในอาเซียน +3 ทาง มจร.จะมีการสอนภาษาจีนด้วยหรือเปล่า

แน่นอนในหลายมหาวิทยาลัยในประเทศไทยมีสอนภาษาจีนอยู่แล้วในปัจจุบัน เดี๋ยวนี้ตื่นตัวกันมากในการศึกษาภาษาจีนประวัติศาสตร์ของประเทศจีนทางมหาวิทยาลัยก็มีสอนอยู่บ้างแต่ยังไม่ถึงขั้นตั้งเป็นสถาบัน 

- กับพระรุ่นหลังที่ยังศึกษาอยู่มีอะไรที่จะแนะแนวให้กับพระเหล่านั้นบ้าง

อาตมามองว่าชีวิตคนเราพัฒนาได้ด้วยการศึกษา อย่างโอบามา หรือฮิลลารี คลินตัน ถามประวัติ เราก็บอกว่าเป็นเด็กวัดไม่มีโอกาสอะไร ก็อาศัยวัดอาศัยพระพุทธศาสนาขัดเกลาจิตใจ อาตมาคิดว่าคนเราความฉลาดไม่ค่อยแตกต่างกันเท่าไร แต่สิ่งหนึ่งที่มีไม่เหมือนกันคือ โอกาส แต่เมื่อโอกาสมาถึงแล้วเรารู้จักใช้หรือเปล่า 

อย่างเช่น ประธานาธิบดีมา ถ้าอาตมาปฏิเสธ ก็ต้องไปใช้บริการจากคนอื่น กลายเป็นว่าบ้านเราต้องให้คนอื่นมาแสดง 

"อาตมาถือว่าเป็นโอกาสที่อาตมาได้ตอบแทนพระคุณของวัด ถือว่าเป็นเกียรติแก่วัดโพธิ์ เป็นเกียรติแก่พุทธศาสนา และเป็นเกียรติแก่ประเทศไทย" 

ที่มา; หนังสือพิมพ์มติชน ฉบับ 25 พฤศจิกายบน 2555

เรื่อง;  ตวงศักดิ์ ชื่นสินธุ

ภาพ ; ภานุมาศ สงวนวงษ์  

ประสานงาน; สมหมาย  สุภาษิต