ก่อนอื่นก็ต้องตกลงไว้ก่อนว่า ผู้เขียนตั้งใจเขียนข่าวเชิงอนุรักษ์วัฒนธรรมมากกว่าที่จะเขียนบทความเชิงข่าว  ผู้เขียนคิดอยู่นานว่าจะเขียนหรือไม่เขียนดี ก็ด้วยคิดว่ามิใช้หน้าที่ก้าวก่ายงานฝ่ายประชาสัมพันธ์ แต่พอมานึกถึงแฟนคลับที่ติดตามข่าวมหาจุฬาฯ ก็อดที่จะเขียนข่าวเชิงอนุรักษ์วัฒนธรรมไม่ได้  วันนี้ ๑๘ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๕๔ ตรงกับวันมาฆบูชา ซึ่งรัฐบาลไทยได้ประกาศให้วันมาฆบูชา ให้เป็น "วันกตัญญูแห่งชาติ" ตั้งแต่ปี พ.ศ.๒๕๔๙ รัฐบาลไหนก็ไม่ต้องพูดถึงเพราะไม่ได้เป็นสาระสำคัญ  สาระสำคัญมันอยู่ที่ว่า เป็นวันอะไรมากกว่า นั้นคือ "วันกตัญญูแห่งชาติ" 

                 พอพูดถึงวันกตัญญูแห่งชาติ หลายคนทำหน้างง เพราะไม่ค่อยให้ความสนใจ หรือให้ความสนใจวันวาเลนไทน์ หรือวันมาฆบูชามากกว่าวันกตัญญูแห่งชาติ  พอถึงวันวาเลนไทน์ก็จะรู้กันทั่วว่าวันแห่งความรัก สิ่งที่จะต้องทำก็คือการมอบดอกกุหลาบให้กับคนรัก แม่ค้าก็รู้ว่าตัวเองต้องขายดอกกุหลาบ ดวกหลายพันบาทก็มี แม่กระทั้งส่วนราชการก็รู้ว่าจะต้องเตรียมสถานที่ให้หนุ่มสาวหรือกระทั้งผู้สูงวัยจูงมือกันไปจดทะเบียนสมรสที่อำเภอบางรัก เมื่อถึงวันมาฆบูชาชาวพุทธก็รู้ว่าตอนเช้าต้องใส่บาตรพระสงฆ์ เย็นก็ไปเวียนเทียนที่วัด ส่วนแม่ค้าก็รู้ว่าจะต้องเตรียมดอกไม้ ธูปเทียนไปขาย ส่วนคุณตา-ยายก็ตั้งใจว่าจะหาอะไรไปถวายพระดี จะไปฟังธรรมวัดไหนดี พระสงฆ์เองก็ต้องตระเตรียมดอกไม้ ธูปเทียนเพื่อประกอบพิธีเวียนเทียน แต่พอได้ยินคำว่าวันกตัญญูแห่งชาติก็ทำหน้างง บางคนไม่รู้ด้วยซ้ำว่า รัฐบาลได้ประกาศเป็นวันกตัญญูแห่งชาติแตั้งแต่ปี พ.ศ.๒๕๔๙ โดยมีวัตถุประสงฆ์หลักคือ เพื่อรณรงค์ให้สังคมยึดถือ ความกตัญญู เป็น ค่านิยมพื้นฐานที่สำคัญ  ก็อดคิดไม่ได้ว่า สังคมปัจจุบันขาดความกตัญญูถึงขั้นต้องประกาศเป็นวันกตัญญูแห่งชาติเลยหรือ แต่ก็ชื่นชมและเห็นด้วยกับการมีวันกตัญญูแห่งชาติ 

                  เว็บไซต์สถานีโทรทัศน์ช่อง ๓ เสนอข่าวมาฆบูชาไว้หน้าแรกหลายวัน (ก่อนมาฆะบูชา) พร้อมกับทอดผ้าป่าหนังสือถวายพระภิกษุสามเณรก็ชื่นชมผู้บริหารสถานีโทรทัศน์ช่อง ๓ ไม่หาย ที่ว่าชื่นชมก็ตรงความเอาใจใส่ต่อวันสำคัญทางพระพุทธศาสนา พอถึงวันสำคัญเช่นนี้ก็ไว้ที่เว็บไซต์หน้าแรก เป็นข่าวเด่น รวมทั้งสถานีโทรทัศน์หลายช่องพอถึงวันโกนก็บอกว่าพรุ่งนี้วันพระ วันนี้วันพระ ทั้งนี้เพื่อเตือนให้ผู้ชมทราบว่าใกล้วันพระ ใกล้วันสำคัญทางพระพุทธศาสนา ต้องเตรียมตัวเตรียมใจไปทำบุญกัน

                  ย้อนกลับมาที่มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย อำเภอวังน้อย จังหวัดพระนครศรีอยุธยา (๑๘ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๔) ผู้เขียนได้มีโอกาสร่วมพิธีดอกเสาเข็มสร้างอาคารหอบูรพาจารย์ที่คุณหญิงสมปอง-นายแพทย์รัศมี วรรณิศร พร้อมด้วยครอบครัว เป็นเจ้าภาพสร้างถวาย โดยมีพระธรรมสิทธินายก เป็นประธานฝ่ายสงฆ์ เมื่อพระสงฆ์เจริญพระพุทธมนต์ ได้เวลาดอกเสาแข็มลงดิน ช่วงที่ช่างยกปั้นจั่นดอกเสาเข็ม ใจก็นึกถึงแผ่นดินไหว สะเทือนไปทั่วปริเวณงาน พอเสาเข็มลงไปได้สักสิบเมตรเสียงก็หายไป นั่นแสดงว่า ถึงชั้นดินอ่อนแล้ว จึงเสาเข็มถึงลงได้อย่างง่ายดาย เพราะพื้นดินชั้นล่างเป็นชั้นดินอ่อน 

                 จากนั้นคุณหญิงสมปอง วรรณิศร ได้กล่าวปรารภถึงการก่อสร้างอาคารหอบูรพาจารย์ ตอนหนึ่งใจความว่า "ตนเองและครอบครัวได้มีโอกาสเรียนวิปัสสนากรรมในบวรพระพุทธศาสนา ณ สำนักวิปัสสนากรรมฐาน วัดมหาธาตุ กรุงเทพมหานคร โดยได้มีโอกาสเรียนวิปัสสนากรรมฐานจากเจ้าคุณพระธรรมธีรราชมหามุนี  (โชดก ป.ธ.๙) ซึ่งครอบครัวนักถือเป็นบิดาคนที่สอง อาศัยวิปัสสนากรรมฐาน จนประสบความสำเร็จในชีวิต ได้ถวายที่ก่อสร้างมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ตั้งใจว่าจะสร้างอาคารปฏิบัติวิปัสสนากรรมฐานเพื่อตอบแทนคุณของคุณพ่อ คือเจ้าคุณพระธรรมธีรราชมหามุนี และขอบคุณประเทศชาติและพระพุทธศาสนา" ผู้เขียนก็เข้าใจเลยว่า วันแห่งความกตัญญูก็อย่างนี้เอง สำหรับการก่อสร้างอาคารหอบูรพาจารย์คงจะใช้เวลาราวๆ ปีสองปี ก็น่าจะเสร็จ

                 ตอนเย็นของวันเดียวกัน (๑๘กพ) ปริเวณอาคารหอพิพิธภัณฑ์พระไตรปิฎก พุทธศาสนิกชนกว่า ๘๐๐ คน ประกอบด้วยคณะผู้ปฏิบัติธรรมของมหาวิทยาลัยมหาจุฬาฯ ที่มีพระอาจารย์เมธา เป็นผู้นำ พร้อมด้วยชาวบ้านที่อยู่รอบๆ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย บรรยากาศการเวียนเทียนเริ่มต้นด้วยการกล่าวคำระลึกถึงพระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ ถึงเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นเมื่อ ๒,๕๐๐ ปีที่ล่วงแล้ว เมื่อกล่าวเสร็จก็นำเวียนเทียนรอบพระบรมสารีริกธาตุ ๓ รอบ  ประชาชนมากันจำนวนมาก ส่วนหนึ่งต้องลงไปเวียนเทียนชั้นล่าง งานนี้พระอาจารย์แบ่งงานกันทำ เช่น พระอาจารย์อนุชา พระครูสังฆรักษ์ธีรธรรม เป็นโฆสกประจำ พระอาจารย์พุทธศักดิ์รับผิดชอบเรื่องสถานที่ พระอาจารย์บุญชู เขมจารี และพระอาจารย์ปรีดา ทำหน้าที่นำพระนิสิตมาเวียนเทียนและกล่าวอนุโมทนา ทีมงานคุณแม่วรรณา นำลูกๆ หลานเก็บของ 

                 การเวียนเทียนที่มหาจุฬาฯ วังน้อย ผู้เขียนรู้สึกว่า ตนเองกำลังอยู่ในประเทศศรีลังกา เพราะได้เวียนเทียนต่อหน้าพระบรมสารีริกธาตุ ที่มหานายกะหรือสมเด็จพระสังฆราชประเทศศรีลังกาได้มอบพระบรมสารีริกธาตุแก่พระธรรมโกศาจารย์ อธิการบดีนำมาประดิษฐานเป็นการถาวร ณ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย อำเภอวังน้อย จังหวัดพระนครศรีอยุธยา

                 สำหรับวันมาฆบูชานั้น คือวันสำคัญทางพระพุทธศาสนาเนื่องจากเหตุการณ์สำคัญที่เกิดขึ้นเมื่อ ๒,๕๐๐ กว่าปีก่อนองค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงแสดง “โอวาทปาฏิโมกข์” โดยในครั้งนั้นมีเหตุการณ์สำคัญเกิดขึ้นพร้อมกัน ๔ ประการด้วยกันคือ พระสงฆ์สาวกที่มาประชุมพร้อมกันทั้ง ๑,๒๕๐ รูปโดยมิได้นัดหมาย, พระสงฆ์ที่มาประชุมทั้งหมดต่างล้วนเป็น“เอหิภิกขุอุปสัมปทา” หรือผู้ได้รับการอุปสมบทจากพระพุทธเจ้าโดยตรง, พระสงฆ์ทั้งหมดที่มาประชุมล้วนเป็นพระอรหันต์ผู้ทรงอภิญญา ๖, และวันดังกล่าวตรงกับวันเพ็ญมาฆปุรณมีดิถี ขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือน ๓ เป็นวันที่พระพุทธเจ้าทรงประทานโอวาทปาฏิโมกข์ อันเป็นหัวใจของพระพุทธศาสนา ได้แก่ การไม่ทำความชั่วทั้งปวง การบำเพ็ญความดีให้ถึงพร้อม และการทำจิตของตนให้ผ่องใส เพื่อเป็นหลักปฏิบัติของพุทธศาสนิกชนทั้งมวล

                 ทั้งนี้ในปี พ.ศ. ๒๕๔๙ รัฐบาลไทยได้ประกาศให้วันมาฆบูชา ให้เป็น "วันกตัญญูแห่งชาติ" เนื่องจากปัจจุบันสังคมไทยวัยรุ่นสาวมักจะเสียตัวในวันวาเลนไทน์หลายหน่วยงานจึงพยายามรณรงค์ให้วันมาฆบูชาเป็นวันแห่งความรัก (อันบริสุทธิ์) แทนอีกด้วย เหตุการณ์ที่แปลกมากคือพระสงฆ์ ๑,๒๕๐ มาพร้อมกันโดยมิได้นัดหมายได้อย่างไร? อะไรเป็นเหตุให้พระสงฆ์ ๑,๒๕๐ รูปมาประชุมพร้อมกัน

                 ล่าสุด เอแบคโพลเผยผลวิจัย (วันที่ ๑๐-๑๒ ก.พ.๕๔) เรื่อง ความรู้ ความเข้าใจของเด็ก-เยาวชนไทยเกี่ยวกับวันมาฆบูชา และความตั้งใจที่จะทำกิจกรรมต่างๆ ในวันมาฆบูชาการันตีได้เป็นอย่างดีผลการสำรวจ พบว่ามีเพียงร้อยละ ๓๔.๖ ทราบและระบุได้ถูกต้อง ว่าวันมาฆบูชาตรงกับวันที่ ๑๘ ก.พ.ขณะที่เยาวชนร้อยละ ๖๕.๔ ไม่ทราบว่าเป็นวันไหน  เมื่อถามถึงการรับรู้ในหลักธรรมคำสอนที่พระพุทธเจ้าทรงแสดงในวันมาฆบูชานั้น พบว่ามีตัวอย่างเพียง ร้อยละ ๓๗.๓ เท่านั้นที่สามารถระบุได้อย่างถูกต้องว่าคือ “โอวาทปาฏิโมกข์” ในขณะที่ตัวอย่างประมาณ ๒ ใน ๓ คือร้อยละ ๖๒.๗ ไม่ทราบ/ระบุไม่ถูกต้อง ขณะเดียวกันผลสำรวจยังระบุอีกว่า เด็กและเยาวชนไทยร้อยละ ๔๓.๒ ให้ความสำคัญกับวันวาเลนไทน์ มากกว่าวันมาฆบูชา ขณะที่ร้อยละ ๖.๔ ร้อยละ ๒๗.๓ ให้ความสำคัญเท่ากัน และร้อยละ ๒๓.๑ ไม่มีความเห็น 

                 สิ่งที่จะต้องทำต่อไปนั้นคือ การปลูกจิตสำนึกให้ทุกคนมีความสำนึกในหน้าที่ของตนเองนั้นเอง

                  สกู๊ปข่าว โดยพระมหาศรีทนต์ สมจาโร  ผู้อำนวยการส่วนหอสมุดกลาง