พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ.ปยุตฺโต) เป็นปราชญ์ทางพระพุทธศาสนาแห่งยุคปัจจุบัน ที่ได้รับความเคารพนับถืออย่างยิ่ง และยอมรับอย่างกว้างขวางจากชาวไทยและชาวโลก ทั้งจากชาวพุทธและผู้ที่นับถือศาสนาอื่น

     พระเดชพระคุณท่านเป็นบุคคลตัวอย่าง ที่ดำรงชีวิตแบบเรียบง่าย มีวัตรปฏิบัติที่อ่อนน้อมถ่อมตน ให้ความสำคัญและความสนใจแก่ผู้ที่เข้าพบโดยไม่เลือกชาติและศาสนาเป็นพระสงฆ์ที่ทำคุณประโยชน์ต่อวงการพระพุทธศาสนา และสังคมของมวลมนุษย์อย่างหาที่เปรียบได้ยาก ยืนหยัดอยู่บนความถูกต้องแห่งธรรมวินัย ปกป้องภัยพระพุทธศาสนาทั้งภายนอกและภายใน

    ปัจจุบัน พระพรหมคุณาภรณ์ สิริอายุ 72 พรรษา 49 ดำรงตำแหน่งเจ้าอาวาสวัดญาณเวศกวัน ต.บางกระทึก อ.สามพราน จ.นคร ปฐม และราชบัณฑิตกิตติมศักดิ์

    อัตโนประวัติ มีนามเดิมว่า ประยุทธ์ อารยางกูร เกิดเมื่อวันที่ 12 มกราคม 2481 ที่ตลาดศรีประจันต์ อ.ศรีประจันต์ จ.สุพรรณ บุรี โยมบิดา-มารดา ชื่อ นายสำราญ และ นางชุนกี อารยางกูร เป็นบุตรคนที่ 6 ในจำนวน 9 คน ครอบครัวประกอบอาชีพค้าขาย มีกิจการโรงสีไฟ ตัวท่านได้รับอิทธิพลการดำเนินชีวิตด้วยครรลองคลองธรรมจากบิดามารดามาแต่วัยเยาว์ เริ่มเข้ารับการศึกษาจากโรงเรียนอนุบาลที่ตลาดศรีประจันต์ เรียนประถมศึกษาที่โรงเรียนประชาบาลชัยศรีประชาราษฎร์ เมื่อจบประถมศึกษาแล้วโยมบิดาพาไปจังหวัดพระนคร เพื่อเข้าศึกษาต่อโรงเรียนมัธยมที่โรงเรียนวัดปทุมคงคา แต่พำนักอยู่ที่วัดพระพิเรนทร์

   ได้รับทุนเรียนดีของกระทรวงศึกษาธิการเป็นประจำ แต่ด้วยสุขภาพไม่ดี เมื่อจบชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 ได้กลับไปบรรพชาเป็นสามเณร ที่วัดบ้านกร่าง อ.ศรีประจันต์ มีพระครูเมธีธรรมสาร เป็นพระอุปัชฌาย์ จากนั้นได้ศึกษาเล่าเรียนพระปริยัติธรรม พ.ศ.2496 ได้ย้ายมาอยู่จำพรรษาที่วัดพระพิเรนทร์ สามารถสอบไล่ได้นักธรรมชั้นเอก และสอบได้เปรียญธรรม 9 ประโยค ขณะเป็นสามเณร เป็นรูปที่ 2 แห่งรัชกาลปัจจุบันจึงได้รับพระราชทานพระบรมราชานุเคราะห์อุปสมบทในฐานะนาคหลวง เมื่อวันที่ 24 กรกฎาคม 2504 ณ วัดพระศรีรัตนศาสดาราม มีสมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก (ปลด กิตติโสภโณ) วัดเบญจมบพิตร ทรงเป็นพระอุปัชฌาย์ได้รับฉายานามว่า ปยุตโต อันมีความหมายว่า ผู้เชี่ยวชาญวิทยาการ

    หลังอุปสมบทได้มุ่งมั่นศึกษาหาความรู้เพิ่มเติม พ.ศ.2505 สำเร็จการศึกษาปริญญาพุทธศาสตรบัณฑิต เกียรตินิยมอันดับ 1 จากมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย พ.ศ.2506 สอบได้วิชาชุดครู พ.ม. พระพรหมคุณาภรณ์ เป็นพระเถระที่อุดมด้วยศึกษา มีจริยาวัตรงดงาม สมบูรณ์ด้วยศีล มีนิสัยใฝ่รู้เป็นปราชญ์ ขณะเดียวกันเคยดำรงตำแหน่งสำคัญทางการบริหารการศึกษา มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ได้เป็นรองเลขาธิการ ขณะที่เป็นเจ้าอาวาสวัดพระพิเรนทร์ด้วย

    ท่านได้อุทิศตนให้กับการเผยแผ่พระพุทธศาสนา ทั้งด้านการบรรยาย ทางวิชาการ การแสดงพระธรรมเทศนา ตลอดจนงานด้านนิพนธ์ เอกสารวิชาการ และตำราจำนวนมาก ทั้งภาษาไทยและภาษาต่างประเทศ ความใฝ่รู้ ใฝ่ค้นคว้าวิจัย ทำให้พระพรหมคุณาภรณ์ศึกษาค้นคว้าพระไตรปิฎก และพระคัมภีร์ชั้นรองอื่นๆ เสมอมา พร้อมทั้งศึกษาค้นคว้าศาสตร์ต่างๆ ทางโลกทั้งมนุษยศาสตร์ วิทยาศาสตร์ และสังคมศาสตร์ จนมีความรู้อย่างแตกฉานลึกซึ้ง สามารถแต่งตำรา และบรรยายทั้งหลักพระพุทธศาสนาโดยตรง และพระพุทธศาสนาประยุกต์ กับวิชาการต่างๆ ทางโลกแทบทุกสาขา ดังปรากฏหลักฐานจากการแต่งหนังสือกว่า 312 เรื่อง และการบรรยายนับพันครั้ง

    ผลงานเขียนทุกชิ้นจะวางแผนไว้ล่วงหน้า ทั้งร่างโครงการ หาข้อมูล ดำเนินการ จนกระทั่งงานเสร็จสมบูรณ์ บางชิ้นใช้เวลา 7 วัน บางชิ้นร่วมเดือน สองสามเดือน ปีหนึ่ง หรือมากถึง 3 ปี นอกจากงานด้านนิพนธ์แล้ว ยังได้รับการอาราธนาให้เป็นผู้แสดงปาฐกถาในการประชุมนานาชาติขององค์กรระดับโลกหลายครั้งหลายครา  อีกทั้งยังได้รับรางวัลเชิดชูเกียรติมากมาย อาทิ รางวัลการศึกษาเพื่อสันติภาพ พ.ศ.2537 จากยูเนสโก นับเป็นคนไทยคนแรกที่ได้รับเกียรติให้รับรางวัลนี้ ถือเป็นการสร้างเกียรติประวัติ และชื่อเสียงให้แก่ประเทศไทยอย่างมาก วันที่ 20 ธันวาคม 2549 มีพระบรมราชโองการทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ แต่งตั้ง พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ.ปยุตฺโต) เป็นราชบัณฑิตกิตติมศักดิ์ ประเภทวิชาปรัชญา สาขาวิชาศาสนศาสตร์

    ลำดับสมณศักดิ์ พ.ศ.2512 เป็นพระราชาคณะชั้นสามัญ ที่พระศรีวิสุทธิโมลี พ.ศ.2516 ได้รับพระราชทานเลื่อนสมณศักดิ์เป็นพระราชาคณะชั้นราช ที่พระราชวรมุนี

    พ.ศ.2530 ได้รับพระราชทานเลื่อนสมณศักดิ์เป็นพระราชาคณะชั้นเทพ ที่พระเทพเวที พ.ศ.2536 ได้รับพระราชทานเลื่อนสมณศักดิ์เป็นพระราชาคณะชั้นธรรม ที่พระธรรมปิฎก

    พ.ศ.2547 ได้รับพระราชทานเลื่อนสมณศักดิ์เป็นพระราชาคณะชั้นพรหม ที่พระพรหมคุณาภรณ์

    ตลอดเวลาที่ผ่านมาท่านมีอาการเจ็บป่วยต่างๆ นานา มากมายหลายโรค แต่ไม่เป็นผลกระทบด้านจิตใจ ท่านยังคงทำงานทุกอย่างด้วยความตั้งใจและความเพียรอย่างเข้มแข็ง ด้วยท่านเจ้าประคุณพระพรหมคุณาภรณ์ ได้ทำงานศึกษา ค้นคว้า ปฏิบัติและเผยแผ่มาอย่างยาวนาน แม้จะมีสุขภาพพลานามัยที่ไม่เอื้ออำนวยในปัจจุบัน แต่ท่านยังคงทำงานอยู่ทุกขณะ เป็นหลักศรัทธาสำคัญของชาวพุทธทั้งไทยและทั่วโลก 

    หน่วยงานต่างๆ ได้จัดงานทำบุญใหญ่พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ.ปยุตฺโต) ดังนี้

   กิจกรรมงานบุญของคณะศิษยานุศิษย์ ในวันที่ 12 มกราคม 2554 เวลา 09.15 น. ที่ชาติภูมิสถาน ตลาดเก่าอำเภอศรีประจันต์ จ.สุพรรณบุรี
   
   สำหรับที่สวนโมกข์กรุงเทพฯ สวนวชิรเบญจทัศ-จตุจักร กรุงเทพ มหานคร จัดกิจกรรมตลอดทั้งเดือน โดยเฉพาะการแสดงภาพวาดชุด 'งอกเงยด้วยธรรม งดงามด้วยศิลป์' ของกลุ่มจิตรกรรมไทย นับร้อยภาพ 

   ส่วนที่วัดญาณเวศกวัน อ.สามพราน จ.นครปฐม พระเดชพระคุณพระพรหมคุณาภรณ์ ยังคงให้มีกิจวัตรตามปกติที่วัดเคยกระทำมาตลอดทั้งเดือน

    ตลอดระยะเวลาที่ผ่านมา ท่านเจ้าประคุณพระพรหมคุณาภรณ์ยังคงมิได้หยุดนิ่งต่องานพระศาสนาถือเป็นปราชญ์แห่งพุทธศาสนาในปัจจุบันนี้โดยแท้
 

ฝ่ายประชาสัมพันธ์และเผยแผ่